Geologia i historia. Dla turystów – przed grotami

inf276_rysunek0Na turystów odwiedzających nagórzyckie groty czeka już nowo wybudowany budynek usługowo-administracyjny. Ten obiekt wraz z odpowiednio zagospodarowanym otoczeniem stanowi ważny i wyczekiwany element nowej atrakcji turystycznej Tomaszowa Mazowieckiego – Podziemnej Trasy Turystycznej „Groty Nagórzyckie”. inf276_rysunek1Przypomnijmy, że jej pierwsza część, usytuowana wewnątrz grot, została udostępniona zwiedzającym na początku lutego 2012 roku. Przed grotami stanęło wtedy prowizoryczne zaplecze w postaci kontenera biurowego, przenośnych toalet oraz drewnianego kiosku do sprzedaży biletów i pamiątek.

inf276_rysunek2Obecnie wszystkie funkcje związane z obsługą turystów i administrowaniem trasą „Groty Nagórzyckie” wypełnia – i to pod jednym dachem, obiekt zaplecza z prawdziwego zdarzenia. Na powierzchni 220 m. kwadrat znalazły się m.in.: kasa i sklepik z pamiątkami, audytorium do prelekcji i projekcji filmowych oraz toalety. Osobnym pomieszczeniem biurowym wraz z pokojem socjalnym dysponują pracownicy obsługi trasy. Nie zabrakło pomieszczeń magazynowych i warsztaciku oraz dyżurki dla monitoringu. Integralną częścią budynku jest zadaszona wiata dla turystów oczekujących na zwiedzanie.

inf276_rysunek3Zarówno projektanci, jak i wykonawcy obiektu przed grotami postarali się o jego funkcjonalność i estetykę. Elewację budynku o nowoczesnej architekturze wyłożono płytami z piaskowca, dobrze komponującymi się z naturalnym zboczem grot. Resztę zajmują duże przeszklone ściany. Również podłogi i ściany wnętrz są utrzymane w jasnej „piaskowcowej” tonacji. Do tej konwencji nawiązuje także nowoczesne wyposażenie pomieszczeń w postaci mebli, różnorodnych elementów wystawienniczych i odpowiednich urządzeń higieniczno-sanitarnych (włącznie ze stolikiem do przewijania niemowląt).

inf276_rysunek4Nie do poznania zmieniło się także otoczenie nowo zbudowanego obiektu, z którego zniknęły prowizoryczne budki. Przed frontonem budynku urządzono zatoczkę dla autokarów, a za ścianą szczytową w kierunku Nagórzyc – niewielki parking dla samochodów osobowych. U podnóża grot pojawiły się utwardzone alejki łączące budynek obsługi z wejściem i wyjściem z trasy. Otrzymały one należyte oświetlenie w postaci stylowych lamp parkowych. Zamontowano także pięć osobnych lamp oświetlających od dołu samo zbocze i dodających mu wieczorami i nocą wręcz bajkowego klimatu. Nowością są również drewniane, stylowe barierki zabezpieczające zbocze grot. Na wiosnę przyszłego roku przed grotami zostanie urządzony także placyk zabaw dla dzieci.

inf276_rysunek5Należy podkreślić, że budowa obiektu usługowo-administracyjnego wraz z zagospodarowaniem przyległego terenu jest efektem inwestycji sfinansowanej z budżetu miasta Tomaszowa Mazowieckiego. Pochłonęła ona ponad 1 mln 100 tys. zł i stanowiła udział własny miasta w realizacji unijnego projektu pn. „Zabezpieczenie i adaptacja wyrobisk Grot Nagórzyckich w Tomaszowie Mazowieckim na podziemną trasę turystyczną”. Miasto pozyskało na niego dofinansowanie ze środków unijnych w kwocie 3 mln 278 tys. zł. Z kolei na wyposażenie pomieszczeń nowo zbudowanego obiektu przez grotami miasto wydatkowało 62 tys. zł.

inf276_rysunek6Oprócz wyposażenia budynek otrzymuje obecnie staraniem Skansenu Rzeki Pilicy – administratora nagórzyckiej trasy, odpowiedni wystrój. Nawiązuje on zarówno do geologii, jak i do historii dawnej kopalni nagórzyckiej. Ilustruje także przeznaczenie wydobywanego tu niegdyś piasku kwarcowego dla hutnictwa szkła. Dlatego też oprócz archiwalnych fotografii Grot Nagórzyckich ze zbiorów skansenu (najstarsza pochodzi z 1909 roku) wnętrza przeznaczone dla turystów zdobią artystyczne wyroby ze szkła. Są wśród nich wprost bajeczne choinkowe bombki z piotrkowskiej firmy „Szkło-Dekor”. Wkrótce dołączą do nich szklane „cudeńka” z Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie.

inf276_rysunek7Osobliwą ekspozycję stanowią różne przedmioty zgubione niegdyś przez zwiedzających w zakamarkach grot nagórzyckich, a znalezione podczas niedawnego urządzania w nich turystycznej trasy. Obok oryginalnej żelaznej kopaczki kowalskiej roboty sprzed około 100 lat znalazł się tutaj hukowy pistolet – starter, a także… zestaw męskich grzebyków. Najprawdopodobniej tymi ostatnimi żłobiono kiedyś róne napisy na miękkich, piaskowcowych ścianach jaskiń i komór. Nieopatrznie upuszczone w ciemnościach i zagrzebane w piasku grzebyki przetrwały do naszych czasów.

inf276_rysunek8Kolejne dwie wystawy czekają na zwiedzających w holu przy sklepiku do sprzedaży biletów i pamiątek. Pierwsza z nich nosi intrygujący tytuł: „Egzotyczne pejzaże Białej Góry”. Na ekspozycję składają się uchwycone aparatem fotograficznym Zygmunta Dziedzińskiego niezwykłe ujęcia wyrobisk białogórskiej kopalni, jako żywo przypominające widoki z południowych mórz. Druga wystawa, zatytułowana: „Magia kamieni” ilustruje magiczne i lecznicze właściwości zwyczajowo przypisywane różnym minerałom. Niebawem dołączy tutaj wystawa pt. „Historia piaskiem pisana”, poświęcona geologii i historii Grot Nagórzyckich, tzw. Małych Grot oraz kopalni „Biała Góra”.

inf276_rysunek9Można podziwiać, a także kupić w sklepiku z pamiątkami również zawieszki szklane, biżuterię artystyczną z piaskowca i minerałów, kubki, klepsydry, mapy turystyczne, książki i widokówki związane tematycznie z Grotami Nagórzyckimi, Tomaszowską Okrąglicą i regionem nadpilickim.

inf276_rysunek10Okazją do tego pierwszej publicznej prezentacji nowo zbudowanego obiektu przy grotach oraz jego wnętrz stały się Święta Bożego Narodzenia – a dokładniej drugi dzień Świąt w dniu 26 grudnia. W ciągu sześciu godzin przez ten budynek przewinęło się prawie 200 świątecznych gości. Spora ich część przyjechała na święta do Tomaszowa (a przy okazji – do Grot Nagórzyckich) z rónych stron kraju i zza granicy. Pierwszymi gośćmi w nowym obiekcie byli Patrycja i Rafał Garrysowie z Gdyni, którzy zabrali ze sobą córki: Darię i Alexandrę. Nowo zbudowany obiekt, jak i podziemna trasa bardzo przypadły im do gustu. Podobnie dużą frekwencję Groty Nagórzyckie odnotowały w kolejnych, ostatnich dniach starego roku.