SKANSEN i INOWŁÓDZ, czyli rola Skansenu Rzeki Pilicy w propagowaniu walorów historycznych Inowłodza

INOWŁÓDZ – JUBILEUSZ 950 – LECIA

Obchodzony dziś jubileusz 950-lecia Inowłodza jest jubileuszem umownym i nie ma odniesienia w historiografii. Jednak w świetle dostępnych informacji, nic nie stoi na przeszkodzie, aby uznać, ze 950 lat temu Inowłódz już istniał i był znaczącym grodem w młodym Państwie Polskim, strzegąc przeprawy przez rzekę Pilicę, na ważnym szlaku handlowym, prowadzącym z Rusi nad Bałtyk.

Najwcześniejsza zapisana wiadomość o Inowłodzu pochodzi z 1145 roku. W dokumencie, który został sporządzony nieco później, książę Mieszko III Stary potwierdza, nadane przez swojego ojca Bolesława Krzywoustego, dochody z kościoła św. Idziego w Inowłodzu na rzecz klasztoru w Trzemesznie. Według legendy spisanej przez naszego pierwszego kronikarza Galla Anonima, kościoły św. Idziego były budowane w znaczniejszych grodach państwa polskiego przez księcia Władysława Hermana, w podzięce temu świętemu za wstawiennictwo przy poczęciu potomka Bolesława zwanego Krzywoustym, którego narodziny nastąpiły w 1086 roku. Możemy więc przyjąć, że Inowłódz istniał już na pewno 30, a zapewne i więcej, lat przed tą datą i był liczącym się ośrodkiem w państwie Władysława Hermana, skoro został wyróżniony tak znamienitą obronną budowlą i znalazł się wśród tak ważnych grodów, w których kościoły te powstawały, jak Kraków, Łęczyca, Krobia czy Kłodawa.

Starożytny charakter Inowłodza potwierdzają także badania archeologiczne. Najstarsze odkryte ślady osadnictwa w tym rejonie pochodzą już z IX wieku p.n.e., a ciągłość osadnicza w okolicy miejscowości została udokumentowana od początków naszej ery.

W późnym średniowieczu Inowłódz nabiera jeszcze większego znaczenia. Tutaj w grudniu 1249 roku odbywa się zjazd trzech książąt dzielnicowych: Kazimierza Konradowica, Ziemowita I i Bolesława Wstydliwego, którzy ustalają granicę między księstwem łęczycko-kujawskim, a mazowieckim. Tym podziałem Inowłódz wraz z okolicznymi włościami wchodzi w skład Księstwa Łęczyckiego.

Czasy jednoczenia ziem polskich przez Władysława Łokietka zapoczątkowują najlepszy okres w dziejach Inowłodza. Przy okazji lokacji tego króla nieodległej Lubochni w 1335 roku zaznaczono, że leży ona „w pobliżu Inowłodza”, co jednoznacznie wskazuje, iż był on już wtedy miejscowością znaczniejszą.

Także w planach króla Kazimierza III Wielkiego Inowłódz stanowi ważny punkt w systemie fortyfikacyjno-obronnym odbudowanego królestwa. Monarcha ten wciela osadę wraz z okolicą do dóbr królewskich, zakłada miasto lokując je na prawie magdeburskim na 14,5 łanach, nadaje mu liczne przywileje i zwolnienia. Po 1352 roku na naturalnym wzniesieniu na łąkach nad Pilicą rozpoczyna budowę warownego zamku i opasuje miasto murem obronnym.