Walki nad Pilicą o Tomaszów Maz. – styczeń 1945
Opublikowano w dniu
W wyniku rozpoczętej 12 stycznia 1945 roku znad Wisły tzw. zimowej ofensywy Armii Czerwonej, 18 stycznia 1945 roku wojska radzieckie dotarły nad Pilicę w okolicach Tomaszowa Mazowieckiego, forsując po zaciętych, wielogodzinnych walkach zamarzniętą rzekę i zmuszając Niemców do wycofania się na zachód.
Do obrony Tomaszowa Mazowieckiego dowództwo niemieckie przywiązywało dużą wagę, ze względu na strategiczne położenie miasta na przecięciu ważnych szlaków komunikacyjnych. Z tego powodu Tomaszów wraz z najbliższą okolicą został silnie ufortyfikowany w ramach budowy umocnień na tzw. Linii Pilicy. Wzdłuż Pilicy od lata 1944 r. zbudowano szereg umocnień, w tym betonowe bunkry i schrony, umocnienia ziemne, okopy, rowy przeciwczołgowe, zasieki z drutu kolczastego oraz pola minowe.
(…) Sztuka okopowa (z ang. trench art) to rodzaj żołnierskiej wytwórczości polegającej na ozdabianiu i/lub przerabianiu elementów uzbrojenia i wyposażenia wojskowego na przedmioty ozdobne, pamiątkowe i codziennego użytku. (…) Jest to ciągle mało znane i udokumentowane zjawisko, chociaż towarzyszące żołnierzom w rozmaitych wersjach od wieków. Już z okresu starożytności i średniowiecza znane są przypadki zdobienia broni czy rynsztunku bojowego, głównie w postaci napisów i symboli. Natomiast w swojej klasycznej formie „sztuka żołnierska” rozwinęła się w Europie na przełomie XIX/XX wieku. Związane to było z formułą zasadniczej służby wojskowej, gdy ogromna większość młodych ludzi przez kilka lat służyła w armii. Niemal powszechne stały się wtedy (szczególnie w Niemczech, Francji i Wielkiej Brytanii) pamiątki, dyplomy i nagrody związane z odbytą służbą wojskową, przynależnością do jednostek czy udziałem w ważnych bitwach.
W związku z obecną sytuacją epidemiczną oraz rozporządzeniem Rady Ministrów o czasowym zamknięciu instytucji kultury, a także w trosce o zdrowie i bezpieczeństwo odbiorców naszej oferty Miejskie Centrum Kultury w Tomaszowie Mazowieckim zawiesza prowadzenie obsługi turystycznej w Skansenie Rzeki Pilicy.
Lato i czas najbardziej wzmożonego ruchu turystycznego w Skansenie za nami, czas więc na jesienne porządki i wykonanie najpilniejszych prac konserwatorskich. Jedną z nich było poprawienie stanu drewnianej wiaty, pod którą prezentowana jest replika beczkowozu, jakimi jeszcze na początku ubiegłego wieku woziwodowie z Brzustówki, nadpilickiej dzielnicy Tomaszowa Mazowieckiego zaopatrywali w wodę czerpaną z Niebieskich Źródeł mieszkańców tych części miasta, w których nie było wodociągów. Wyjątkowo czysta woda źródlana z zawartością różnych minerałów chętnie używana była do parzenia herbaty, moczenia grochu, jak również do mycia włosów. Przed wojną za wiadro tej wody trzeba było zapłacić 10 gr.